Verwerkingsopdracht 2: Filosofie                                                                            

A. In het verhaal ‘’Dode zielen’’ worden de zielen van de doden virtueel opgeslagen op een website door Ernst Rigter, nadat hij toestemming heeft gehad van de nabestaanden van de desbetreffende persoon. Hiervoor betalen zij Ernst een vergelijkbare prijs als voor een urn of een graf, waarna de website tot in de oneindigheid verlengd kan worden tegen betaling. Er worden filmpjes, foto’s, audiobestanden en dergelijke op die site geplaatst. Als een ziel geen eigen website krijgt, dan leeft hij alleen maar in het geheugen van de nabestaanden. De herinnering aan de gestorven persoon vervaagt dan over de jaren. Wordt echter ervoor gekozen dat een ziel wel een website krijgt, dan kunnen er met één druk op de knop een heleboel herinneringen aan die persoon opgehaald worden.

In de roman ‘’Dode zielen’’ gaat het over de rus Tsjitsjikov. Hij is een verarmd edelman die op bezoek gaat bij een grootgrondbezitter. Hij vraagt hem of er recentelijk nog boeren of andere lijfeigenen overleden zijn.  Vervolgens vraagt hij de grootgrondbezitter of hij de ‘’zielen’’ van die personen mag opkopen. De grootgrondbezitters  moesten in die tijd belasting betalen over iedere lijfeigene die zij in bezit hadden, ook over de gestorvenen. Toentertijd werden de doden om de paar jaar geregistreerd, waardoor de grootgrondbezitters dus ook voor de dode lijfeigenen belasting moesten betalen. Tsjitsjikov speelde dus in op deze hoge kosten voor de grootgrondbezitters, waardoor het erg aantrekkelijk was voor hen om de ‘’zielen’’ te verkopen. Tsjitsjikov ging vervolgens met de lijst met lijfeigenen naar de bank. Hij kon met zijn fictieve bezit (op de lijst staat dat ze nog leefden) grote leningen krijgen.

Bij beide verhalen worden de doden gebruikt als inkomen. Ze zijn hun waardigheid kwijt en worden gebruikt als middel om voor de bedenker geld te verdienen. De zielen zijn niets meer dan een naam op een lijst waar geld aan wordt verdiend.

B. De vervreemding van een arbeider van zijn product, zijn werk en later van zichzelf. Bassie en Dijkstra beschrijven een situatie van Tsjitsjikov die bij een andere grootgrondbezitter op bezoek gaat. Hij merkt op dat het landgoed zeer verwaarloosd is; de oogst is mislukt, de gebouwen zijn vervallen, de werknemers zien er haveloos uit en een dronken vrouw slaat een arm meisje halfdood en scheldt een ander de huid helemaal vol. De mensen zijn vervreemd van hun werk en product, omdat de oogst is mislukt en de gebouwen vervallen zijn. Ze zijn vervreemd van zichzelf, omdat de vrouw dronken is, zij mishandelt haar werknemers en haar boeren zijn lui. Zij zijn zodanig van zichzelf vervreemd dat het hele landgoed is vervallen en dat niemand zich er verantwoordelijk voor voelt of er ook maar iets om geeft.

C. In de tekst van Bassie en Dijkstra staat in de 2^e alinea:’’Tsjitsjikov lijkt met zijn handeltje in dode zielen een cynische satire op de moderne kapitalist die speculeert met menselijke arbeid.’’ Hierin wordt verklaard dat een moderne kapitalist sjoemelt met menselijke arbeid. Ernst gebruikt echter alleen de zielen van mensen die daadwerkelijk gestorven zijn, hij kan niet eens speculeren over de doden. Als hij doden verzint, moet hij zelf de website vullen met plaatjes en filmpjes van iemand die nooit bestaan heeft. Bovendien, wie zou hem ervoor moeten betalen? Daarom kan Ernst vanuit de definitie uit deze tekst geen moderne kapitalist zijn.