Leesverslag algemeen Joe Speedboot

Joe Speedboot   

1. Algemene informatie

a. I. Tommy Wieringa, Joe Speedboot

II. Amsterdam, 2008, eerste druk 2005

III. 476 pagina’s

b. Ontwikkelingsroman (entwicklungsroman)

c. Op zijn dertiende raakt Fransje Hermans uit Lomark in coma doordat hij overreden was door een grasmaaier. 220 dagen later wordt hij wakker, ondertussen is hij 14 jaar geworden. Door het ongeluk is hij ‘’zo spastisch als het maar kan’’, zit hij in een rolstoel, kan hij niet meer praten en hij kan alleen nog maar zijn rechterarm gebruiken. Een tijd later komt er een nieuwe jongen in Lomark wonen, Joe Speedboot. Zijn vader rijdt bij aankomst in Lomark het huis van Christof Maandag in met de verhuiswagen, waarbij hij overlijdt. Vanaf dat moment zijn Christof en Joe beste vrienden. Halverwege juni mag Fransje het ziekenhuis uit en gaat met zijn twee broers naar de kermis. Ze laten hem achter bij een boerderij met de belofte dat ze hem later komen ophalen. In die boerderij leert Fransje Joe kennen.

Door zijn ongeluk moet Fransje de derde klas overdoen. Omdat hij gehandicapt is, kan hij niet zelfstandig naar het toilet. Daarom gaat Engel Eleveld met hem mee om hem te helpen. Engel raakt ook met Christof en Joe bevriend. Wanneer Fransje 15 wordt, besluit hij in het tuinhuisje te wonen. Daar begint hij met schrijven. Hij schrijft over alles wat er in zijn omgeving gebeurt in ‘’De geschiedenis van Lomark en haar bewoners’’.

Picolien Jane komt met haar ouders in Lomark wonen. Zij komen uit Zuid-Afrika en ze is erg knap, alle jongens worden verliefd op haar. Als Joe hoort dat de dat Pj’s moeder vaak naakt door de tuin loopt, besluiten de vier jongens een vliegtuig te bouwen om haar te bespieden. Na een paar maanden is het vliegtuig af en kunnen ze ook daadwerkelijk vliegen.

Omdat Fransje alleen nog maar zijn rechterarm kan gebruiken, is hij heel gespierd aan die arm. Joe had eerder voorgesteld dat Fransje armworstelaar zou worden, maar hij had dit afgewezen omdat hij het niet zag zitten. Fransjes vader heeft een brikettenpers van zijn werk meegenomen en Fransje maakt van oude kranten briketten die zijn vader verkoopt in het dorp. Na een paar maanden, als Joe en Fransje bij zijn vaders werk langsgaan, ziet Fransje dat er tegen de muur een enorme berg papierbriketten staan, zijn vader heeft tegen hem gelogen en heeft de briketten helemaal niet verkocht. Dat is het moment dat Fransje armworstelaar wil worden. Joe wordt de trainer van Fransje en ze oefenen veel met het worstelen. Ze winnen veel wedstrijden en gaan vaak naar het buitenland. PJ woont ondertussen in Amsterdam en heeft een vriendje, maar zij wordt vaak door hem geslagen. Zij komt daarom voor een tijdje terug naar Lomark en vraagt of ze mee mag naar een wedstrijd in Poznan. ’s Nachts gaat Joe naar PJ en gaat met haar naar bed, vanaf dat moment zijn zij een stel. De volgende dag hoort Joe via de telefoon dat Engel is omgekomen. Zij rijden gelijk naar huis voor de begrafenis. PJ’s vriendje heeft een boek over haar geschreven, waarin hij vertelt over haar verleden; ze zou boulimia gehad hebben en ze zou vaak vreemdgegaan zijn. Dit laatste blijkt ook bij haar relatie met Joe; ze gaat vreemd met Fransje. Joe heeft de afgelopen maanden gesleuteld aan een shovel en is van plan mee te doen aan de Paris-Dakar race. Tijdens zijn afwezigheid gaat PJ vaak vreemd met Fransje. Ook gaat zij vreemd met Christof, ze trouwt met hem en krijgt een zoon van hem, maar dit weerhoudt haar er niet van ook vreemd te gaan met Fransje als Christof weg is.

2. Verwachtingen

Tijdens de les lazen we een fragment uit Joe Speedboot en dat sprak mij wel aan, we lazen het fragment van het bouwen van het vliegtuig. Ik hoorde ook van mijn vader dat het een leuk boek was. Ik wist niet zo goed wat ik moest verwachten, Joe Speedboot zegt niet zoveel als je niet weet waar het boek over gaat. Omdat ik het fragment gelezen had, wist ik dat het over een jongen ging die niet kon praten en een sterke rechterarm had, wat mij erg nieuwsgierig maakte om het boek te lezen.

3. Motieven:

Driehoeksverhoudingen

In het boek zijn driehoeksverhoudingen een terugkerend element. Bij de bouw van het vliegtuig: ‘De driehoek betekent een vaste constructie, meetkundig gezien, zei hij. Een vierhoek beweegt, die gaat schuiven. De driehoek is de basis van elke vaste constructie.’ (blz. 84)

Voordat Engel bij de vriendengroep komt, is er een driehoeksverhouding tussen Joe, Christof en Fransje. Nadat Engel overleden is, wordt er nog gesproken over die verhouding bij de begrafenis.

Beweging en stilstand

Joe en Fransje staan in tegenstelling tot elkaar; Joe kan lopen en Fransje staat eigenlijk stil. Joe is ook altijd gefascineerd door beweging geweest: ‘Joe is een verlosser zonder belofte; hij heeft geen vooruitgang gebracht, alleen beweging.’ (blz. 412) Zo kwam hij ook met het idee voor het vliegtuig en de shovel voor de Paris-Dakar race.

Thema:

Desillusie. Zowat alle personages hebben verwachtingen die niet uitkomen; zo verwacht Fransje dat Joe verandering(beweging) brengt, is PJ niet wie ze lijkt te zijn en blijft Lomark even saai als altijd.

4. Beoordeling

a. Tommy Wieringa gebruikt veel vergelijkingen en stijlfiguren, wat het verhaal wat levendiger maakt. Ook gebruikt hij sarcasme, Fransje heeft zelfspot; hij kwijlt veel aan het begin van het verhaal. ‘’Liters heb ik van dat spul. Ik kan er goudvissen in houden.’’ (blz. 29)

Wieringa gebruikt veel uitgebreide en lange zinnen met vergelijkingen, ik vind de laatste alinea uit het boek een mooi voorbeeld: ‘’De E981 is in gebruik genomen, een gletsjer van asfalt heeft nieuwe tijd voor zich uit gewalst en wij zijn verdwenen achter een metershoge geluidswal van aarde en kunststof. Wij horen inderdaad niks, net zomin als dat wij worden gehoord. Automobilisten die langsflitsen zien misschien vanuit een ooghoek het puntje van onze kerktoren boven het scherm uitsteken, met daarop de hoan die kroanig blef, maar verder heeft de wereld ons aan het zicht onttrokken. Maar daarachter zijn wij niet gestorven, noch zijn wij van gedaante veranderd. Wij zijn hier nog’’

b. Tijd: Het verhaal speelt zich af aan het einde van de 20^e eeuw: PJ komt bij Fransje in de 3^e klas in 1993, Christof was het beroemde Tennis Pong aan het spelen( het spelletje met de twee streepjes en het balletje). Dit geven een goede aanduiding dat het verhaal zich in de jaren ’80 en ’90 afspeelt.

Ruimtes: Het verhaal speelt zich vooral af in het fictieve Lomark, wat zich bevindt in Westerveld. Lomark ligt dichtbij de grens naar Duitsland, aangezien Joe maar een half uurtje hoefde te rijden naar een fabriek in Duitsland waar hij tijdelijk werkte. Er zijn ook een aantal buitenlandse plaatsen waar Fransje armworstelwedstrijden had, waaronder Poznan en Rostock.

5. Eindoordeel

Niet leuk                                                                                                                 heel leuk

Ik vond Joe Speedboot een leuk boek om te lezen, voornamelijk omdat het over het dagelijks leven van een gehandicapte jongen gaat. Je leest over zijn gedachten, zijn vrienden en over zijn mening over Lomark en haar bewoners. Het is leuk om te lezen over zijn ontwikkeling, zijn passie voor de samoerai en de uitspraken van Miyamoto Musashi, die hij vooral tijdens de armworsteltoernooien bedenkt en uitlegt. Je leest eigenlijk zijn dagboek, er gebeurt ontzettend veel in het boek, en Fransje beschrijft alles duidelijk en geeft aan alles zijn mening.

‘’Wat bleef mij anders over dan te proberen armworstelaar te worden? Ik ging in training, Joe en ik richtten ons op het eerste toernooi in Luik, eind oktober. Er waren halters in huis gekomen en hij had een partij eiwitsupplementen op de kop getikt in de smaken aardbei, vanille en citroen. In poedervorm, aan te lengen met melk. De smaken hadden meer te maken met de kleur dan met fruit want ze waren allemaal even zoet en romig, met een kalkachtige afdronk.’’ (blz. 281)

Dit citaat gaat over een ontwikkeling van Fransje, hij besluit serieus te gaan trainen om armworstelaar te worden. Hij gaat vanaf dit moment elke dag zijn arm trainen en drinkt de eiwitsupplementen daar ook bij, zodat hij ontzettend sterk wordt in zijn arm. Ik vond het interessant om te lezen over de manieren hoe hij trainde met zijn verlamde lichaam, en hoe het armworstelen steeds serieuzer werd, met steeds sterkere tegenstanders en steeds grotere prijzen die hij won.

‘’Ik verpletterde hem in minder dan een minuut. Hij glimlachte een beetje, schoof even over zijn kruk tot hij goed zat en zette zijn arm in de box voor het tweede partijtje. Weer kwam ik meteen boven. ‘U moet leren om de vijand in een handomdraai te verpletteren.’ Weer drukte ik door zijn weerstand heen. ‘Het is van wezenlijk belang hem direct totaal te verpletteren.’ Hij was op driekwart van de weg naar de ondergang. ‘Het voornaamste is om het hem onmogelijk te maken zich ook maar enigszins te herstellen.’ Dit is Het Verpletteren zoals Musashi het voorschrijft: ‘Wanneer wij hem niet totaal verpletteren zou hij weer overeind kunnen komen.’’’ (blz. 306)

In dit citaat vertelt Fransje over de uitspraken van Musashi en hoe zijn tactiek bij het armworstelen was. Zoals net gelezen gebruikte Fransje de uitspraken in zijn voordeel; hij won menig wedstrijd met Musashi’s regels. Het was interessant om te lezen over de flinke hoeveelheid uitspraken van de oude Samoerai die in het boek verwerkt waren. Zonder de uitspraken en tactieken van Musashi zou Fransje niet zo veel wedstrijden gewonnen hebben.

In vergelijking met mijn verwachting van het boek vind ik het verhaal leuker dan gedacht. Het gaat niet alleen om de jongen met maar één goede arm, het gaat ook over de bewoners van Lomark en de gebeurtenissen in en rondom Lomark, over de ideeën van Joe en natuurlijk de armworstelingen.

6. Gebruikte bronnen

http://www.samenvattingen.com/documenten/0489270/Joe+Speedboot+%3A+roman+Wieringa%2C+Tommy/?q=joe%20speedboot

http://www.scholieren.com/boekverslagen/31275